Κριτήριο αξιολόγησης 3_Γλώσσα Γ΄

ΚΕΙΜΕΝΟ: Είμαι Έλλην, το καυχώμαι…

            Μια χθεσινή είδηση μου θύμισε ένα θέμα που πάντα με προβληματίζει: Σε έρευνα της Eurostat οι Έλληνες παραμένουν πρώτοι σε εθνική υπερηφάνεια. Το ποσοστό τους έπεσε (ήταν κάποτε στα 90%, τώρα στα 80) αλλά παραμένει διπλάσιο από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαίων.

            Γιατί; Δεν έχουν οι άλλοι Ευρωπαίοι λόγους να είναι υπερήφανοι; Οι Ιταλοί, με τους αρχαίους Ρωμαίους, την Αναγέννηση, τη ζωγραφική τους και την όπερα; Οι Ισπανοί και Βρετανοί που κάποτε κυβερνούσαν την υφήλιο; (Ας αφήσουμε τον Σαίξπηρ και τον Θερβάντες). Οι Γάλλοι που με τη γλώσσα τους και τον πολιτισμό τους κυριαρχούσαν επί αιώνες σε όλη την Ευρώπη. Οι Γερμανοί με τους γίγαντες της μουσικής και της φιλοσοφίας…

            «Μα οι αρχαίοι Έλληνες», θα μου πείτε, «το και το». Κι όμως, η αξία δεν κληρονομείται ούτε μεταφέρεται. Ο γιος του νομπελίστα δεν είναι λόγω κληρονομικού δικαιώματος καλύτερος. Υπερήφανος μπορεί να είναι κάποιος μόνο για τα πράγματα που πέτυχε ο ίδιος.

            Όποτε ακούω τη φράση «Μας έκανε εθνικά υπερήφανους…» (π.χ. η Εθνική Ποδοσφαίρου ή το χρυσό μετάλλιο κάποιου Έλληνα ή ελληνοποιημένου αθλητή) απορώ. Ας αναλύσουμε την κοινότοπη αυτή φράση: πίσω από τις λέξεις «εθνικά υπερήφανος» κρύβονται δύο παραδοχές: α) ότι το έθνος είναι μια διαχρονική κοινότητα αίματος, όπου όλοι είμαστε συγγενείς και συγκοινωνούντα δοχεία και β) ότι η νίκη ενός από εμάς αποδεικνύει την ανωτερότητα του συνόλου, επομένως και του καθενός, εξ΄ου και η ατομική υπερηφάνεια.

            Αυτές οι «φυλετικές» θεωρίες για το έθνος είναι σκέτος εθνικισμός. Ιστορικά αστήρικτες, έγιναν αιτία για πολλούς πολέμους, γενοκτονίες, για το Ολοκαύτωμα. Σήμερα η επιστήμη δέχεται ότι τα έθνη είναι «φανταστικές κοινότητες» που δημιουργήθηκαν πριν από δύο με τρεις αιώνες και μάλλον έχουν ημερομηνία λήξης. Άλλωστε, στις πολυπολιτισμικές κοινωνίες μας κανένα από τα χαρακτηριστικά με τα οποία όριζαν οι παλιοί το έθνος δεν ισχύει πια: ούτε το «όμαιμον» ούτε το «ομόγλωσσον» ούτε το «ομόθρησκον». Ο Νιγηριανός τρίτης γενιάς, που αύριο μπορεί να γίνει Έλληνας ποιητής, θα αντλεί την αξία του από τον Πίνδαρο; Το έθνος, λοιπόν, είναι μια σύμβαση ανθρώπων που αποφάσισαν να πορεύονται μαζί – ένα «καθημερινό δημοψήφισμα» όπως το ονόμασε ο Ρενάρ.

            Τελικά νομίζω ότι αυτή η εθνική υπερηφάνεια είναι αποτέλεσμα της εθνικής μας ανασφάλειας. Μια υπεραναπλήρωση, που μας κάνει ζημιά. Οδηγεί στη θεωρία του «περιούσιου» λαού, που, ακριβώς επειδή νιώθει ξεχωριστός, αισθάνεται συνεχώς ριγμένος. Συνδέεται με τον ρατσισμό και την ξενοφοβία μας (κι εκεί πρώτοι στην Eurostat). Και μας κάνει να κοιτάμε συνεχώς πίσω, αντί για μπροστά.

Νίκος Δήμου, 26/01/2006, http//www.ndimou/2006/01/blog –post_26.html

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Να γράψετε σε 80 – 100 λέξεις την περίληψη του κειμένου.

Β1. Να εντοπίσετε τα δομικά μέρη και τους τρόπους ανάπτυξης της προτελευταίας παραγράφου του κειμένου.

Β2. Να εντοπίσετε με αναφορές μέσα από το κείμενο τρία στοιχεία που δικαιολογούν το χαρακτηρισμό του κειμένου ως χρονογραφήματος.

Β3. Βρείτε τρία σχόλια του συγγραφέα, τα οποία αποδίδονται λεκτικά ή με σημεία στίξης.

Β4. «Τελικά νομίζω πως αυτή η εθνική υπερηφάνεια είναι αποτέλεσμα της εθνικής μας ανασφάλειας»: Σχολιάστε τη θέση του συγγραφέα σε 80-100 λέξεις.

Β5. Παραδοχές, σύμβαση, ξενοφοβία, διαχρονική, υφήλιο: Με καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις να σχηματίσετε από μια πρόταση.

Γ. Σε άρθρο σας που πρόκειται να δημοσιευτεί στην εφημερίδα του σχολείου σας να αναφερθείτε στο φαινόμενο του εθνικισμού. Να εκθέσετε τους παράγοντες που το δημιουργούν και τις επιπτώσεις του στην προσπάθεια μιας χώρας να εξελιχθεί αξιοποιώντας το δημιουργικό φορτίο του παρελθόντος και αφομοιώνοντας στοιχεία άλλων πολιτισμών. (500-600 λέξεις)