Προσομοίωση Γλώσσα Γ΄

Πρότυπο ΓΕΛ Βαρβακείου Σχολής
Προσομοίωση στη Νεοελληνική Γλώσσα
Τάξη: Γ΄ Λυκείου
Μάϊος 2018

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

Στις διάφορες συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, το άτομο βρίσκεται στο επίκεντρο και αποτελεί υπέρτατη αξία. Κατόπιν έρχεται το κράτος, αλλά όχι αντιστρόφως. Αυτό δηλώνει ότι το κράτος έγινε για το άτομο, και όχι το άτομο για το κράτος (N. Bobbio). Τα ανθρώπινα δικαιώματα επομένως όχι μόνο ορίζουν τη σχέση πολίτη και κρατικής εξουσίας, αλλά και περιορίζουν την εξουσία του κράτους. Συγχρόνως απαιτούν από αυτό να λαμβάνει θετικά μέτρα, ώστε να εξασφαλίζει ένα περιβάλλον που να επιτρέπει στο άτομο να απολαμβάνει τα δικαιώματά του. Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί πάντα τη βασικότερη εγγύηση της ελευθερίας όλων των ατόμων, το αδιάψευστο κριτήριο της δημοκρατικότητας ενός κράτους, το μέτρο του πολιτισμού μιας κοινωνίας. Διαρκής επιδίωξη είναι η προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Τα τελευταία χρόνια η ανθρώπινη αξιοπρέπεια προσβάλλεται και η διαφύλαξή της καθίσταται προβληματική. Αυξάνεται αλματωδώς ο πλούτος αλλά και ο αριθμός των ανθρώπων που δυστυχούν. Όλο και συχνότερα έρχονται στο φως χιλιάδες περιπτώσεις κοινωνικού αποκλεισμού. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν καταστεί «άνευ αξίας», επειδή δεν έχουν τίποτα να προσφέρουν τόσο ως παραγωγοί όσο και ως καταναλωτές, άλλοι ως φυσικά ή ψυχικά αδύνατοι ή ασθενείς, άλλοι, επειδή αδυνατώντας να πληρώσουν το ενοίκιό τους, βρέθηκαν άστεγοι στον δρόμο, άλλοι, επειδή αδυνατώντας να αντιμετωπίσουν τη ζωή, κατέφυγαν στο αλκοόλ και στα ναρκωτικά, άλλοι, επειδή πούλησαν τα όργανά τους για να επιβιώσουν, εκπορνεύτηκαν και πρόσφεραν τους εαυτούς τους για την ικανοποίηση κάθε νοητής επιθυμίας, άλλοι, επειδή ενεπλάκησαν στην παρα-οικονομία, συνελήφθησαν να εγκληματούν και ανήκουν τώρα στο διογκούμενο σύστημα των σωφρονιστικών ιδρυμάτων. Kοινωνικός αποκλεισμός και παραβίαση δικαιωμάτων οδηγεί στο γεγονός ότι ο άνθρωπος εξακολουθεί να υφίσταται σε ειδική μορφή αξιοπρέπειας, δηλαδή εμφανίζει πολλαπλή, συγκεκριμένη και αρνητική εικόνα προσβολής της αξιοπρέπειας και στέρησης δικαιωμάτων.

Κάτω απ' αυτές τις συνθήκες, οι επερχόμενοι καιροί θα είναι δυσκολότεροι από ποτέ όσον αφορά την πραγμάτωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εισαγωγή αποτελεσματικών μέτρων για την ικανοποίηση βασικών κοινωνικών και οικονομικών αναγκών. Κατόπιν τούτου, οι στόχοι και τα θέματα ενός συνταγματικού κράτους δικαίου δεν μπορούν να εξαντλούνται στην εξασφάλιση της ειρήνης στο πλαίσιο μιας κοινότητας μέσω της νομοθεσίας και στην εγγύηση χώρων ελευθερίας του ατόμου και της κοινωνίας μέσω της αναγνώρισης των δικαιωμάτων υπεράσπισης, συμμετοχής και βασικών δικαιωμάτων της ζωής. Πολύ περισσότερο, από το σύγχρονο κράτος δικαίου εκπληρούνται μόνο τότε οι σημαντικές πολιτικές και θεσμικές υποχρεώσεις του σχετικά με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, αν δημιουργούνται και εξασφαλίζονται οι κοινωνικές, οικονομικές, υλικές, πολιτιστικές και περιβαλλοντικές προϋποθέσεις, ώστε τα άτομα ή οι ομάδες να είναι σε θέση να βιώνουν τις συνταγματικές αναγνωρισμένες ελευθερίες και τα θεμελιώδη δικαιώματά τους. Μια πολιτική κοινότητα που λαμβάνει υπόψη την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη μη προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, θα πρέπει να ελέγχει αν υφίστανται οι προϋποθέσεις για μια αξιοπρεπή ζωή και αν τηρούνται ή τηρούνται μετά δυσκολίας τα δικαιώματα.

Σε αυτή την προοπτική είναι βασικό καθήκον της πολιτείας να τηρεί την κοινωνική δικαιοσύνη και να αναλάβει την ευθύνη τόσο για τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που εμποδίζουν ή αδικαιολόγητα καθιστούν αδύνατη την εξασφάλιση όρων αξιοπρεπούς διαβίωσης και την άσκηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Το κράτος είναι αναγκαία προϋπόθεση πραγμάτωσης της κοινωνικής δικαιοσύνης. Δεν πρέπει επομένως να είναι μόνο δημοκρατικό και κράτος δικαίου, αλλά επίσης συνταγματικά κοινωνικό κράτος δικαίου. Μόνο σε συνδυασμό αυτών των αξόνων, οι οποίοι αναφέρονται στα ανθρώπινα δικαιώματα, γίνεται και η ιδέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αρχή της πολιτικής, κοινωνικής δικαιοσύνης. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος πρέπει να δημιουργήσει τις κοινωνικές, οικονομικές, πολιτισμικές, περιβαλλοντικές και πολιτικές συνθήκες υπό τις οποίες καθορίζονται οι σχέσεις εργασίας, αποκτάται το εισόδημα κ.λπ., με στόχο τόσο τα άτομα όσο και η κοινωνία στο σύνολό της να ικανοποιούν τις βασικές ανάγκες τις οποίες έχει κάθε άνθρωπος.

 Εφημερίδα η Αυγή, 25-10-2014, Πανταζής Β., επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α1. Υποθέστε ότι διαβάσατε στο Διαδίκτυο το παραπάνω κείμενο και θέλετε να ενημερώσετε τους συμμαθητές σας για το περιεχόμενό του. Σε ένα κείμενο 120 περίπου λέξεων να καταγράψετε τη συνοπτική παρουσίαση που θα κάνετε.

(25 μονάδες)

Β1. Να σημειώσετε την ένδειξη Σωστό (Σ) ή Λάθος (Λ) στις παρακάτω προτάσεις οι οποίες βασίζονται σε νοήματα που περιέχονται στο κείμενο:

- Το Κράτος προηγείται σε αξία από το άτομο.

- Μια μερίδα ανθρώπων που περιθωριοποιούνται είναι οι παραγωγοί.

- Σε ένα συνταγματικό κράτος δικαίου υπάρχει προάσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

- Η κοινωνική ισότητα ολοκληρώνεται μόνο στο Κράτος.

- Η ιδέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων γίνεται αρχή της πολιτικής και κοινωνικής δικαιοσύνης μόνον όταν υπάρχει Δημοκρατία και κράτος δικαίου.

(10 μονάδες)

Β2.  α. Να εντοπίσετε τον τρόπο ανάπτυξης της προτελευταίας παραγράφου του κειμένου (3 μονάδες)

β. Να αιτιολογήσετε τη χρήση των παραδειγμάτων στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου, κυρίως με την επιλογή του ασύνδετου σχήματος λόγου. (3 μονάδες)

(6 μονάδες)

Β3. Να περιγράψετε τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται νοηματικά η δεύτερη με την τρίτη παράγραφο του κειμένου.

(5 μονάδες)

Β4. α. Να γράψετε από μια συνώνυμη για κάθε μια από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:  συμβάσεις, εγγύηση, στέρησης, κοινότητα, πραγμάτωσης.

β. Να γράψετε από μια αντώνυμη για κάθε μια από τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου:  υπέρτατη, περιορίζουν, αποκλεισμός, ελευθερίες, δημοκρατικό.

(10 μονάδες)

Β5. «Τα ανθρώπινα δικαιώματα επομένως όχι μόνο ορίζουν τη σχέση πολίτη και κρατικής εξουσίας, αλλά και περιορίζουν την εξουσία του κράτους.», «Πολύ περισσότερο, από το σύγχρονο κράτος δικαίου εκπληρούνται μόνο τότε οι σημαντικές πολιτικές και θεσμικές υποχρεώσεις του σχετικά με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, αν δημιουργούνται και εξασφαλίζονται οι κοινωνικές, οικονομικές, υλικές, πολιτιστικές και περιβαλλοντικές προϋποθέσεις…»:  Να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης (ενεργητική – παθητική) στα παραπάνω χωρία του κειμένου (2 μονάδες) και να μετατρέψετε τη σύνταξη στην αντίστροφή της. (2 μονάδες)

(4 μονάδες)

Γ. Παραγωγή λόγου: Υποθέστε ότι σε συζήτηση που γίνεται στο σχολείο σας στο πλαίσιο Ημερίδας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα αναλαμβάνετε να εκφωνήσετε ομιλία 10΄ (500-600 λέξεις) ως εκπρόσωπος της τάξης σας. Στην ομιλία σας να εστιάσετε στους λόγους για τους οποίους είναι σημαντική η διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε μια κοινωνία και στους λόγους για τους οποίους η Δημοκρατία συνιστά κύρια προϋπόθεση για την εφαρμογή τους.

(40 μονάδες)