Κριτήριο αξιολόγησης 8_Γλώσσα Γ΄

Ο πληθυσμός της Γης υπερέβη τα έξι δισεκατομμύρια. Το γεγονός αναφέρθηκε χωρίς πανηγυρισμούς και χωρίς έκφραση ανησυχιών και πέρασε σχεδόν απαρατήρητο. Ίσως αυτό εκφράζει και την αμηχανία του κόσμου για τις συνέπειες της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι απόψεις για τις συνέπειες της αύξησης του πληθυσμού διέφεραν και διαφέρουν ακόμη. Ο Μάλθος πίστευε ότι η χωρίς περιορισμούς αύξηση του πληθυσμού θα είναι καταστροφική, ενώ ο Δαρβίνος πίστευε ότι είναι πηγή προόδου. Οι μοντέρνοι μαλθουσιανοί ­ όπως ο Paul Elrlich ­ πιστεύουν ότι όλα τα κακά της ανθρωπότητας οφείλονται στον υπερπληθυσμό. Αντίθετα, οι σημερινοί θρησκευτικοί ηγέτες φαίνεται όχι μόνο να μην ανησυχούν αλλά να ευνοούν τις πολλές γεννήσεις.

Η ουσία του προβλήματος βρίσκεται όχι στο απόλυτο μέγεθος του πληθυσμού αλλά στη σχέση του με τους πόρους που διαθέτει ο μικρός πλανήτης μας για την ικανοποίηση των αναγκών των ανθρώπων. Η επιφάνεια της Γης και οι πλουτοπαραγωγικοί πόροι είναι από τη φύση δεδομένοι. Μπορεί να μην είναι γνωστό το ακριβές μέγεθος αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι πόροι της Γης είναι περιορισμένοι. Είναι πιθανόν νέα εδάφη ως σήμερα ακαλλιέργητα, όπως π.χ. οι έρημοι, να τεθούν στη διάθεση των παραγωγών ή να ανακαλυφθούν νέα κοιτάσματα πετρελαίου ή ακόμη να βρεθεί τρόπος να χρησιμοποιηθεί η ηλιακή ενέργεια, έτσι ώστε να υπάρχει αφθονία ενέργειας. Εν τούτοις, η ανάγκη των ανθρώπων για τροφή και για χώρο θέτει απαραβίαστα όρια στην αύξηση του πληθυσμού.

Υπάρχουν επιστήμονες που πιστεύουν ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός έχει φθάσει σε αυτό το όριο και ότι οι συνέπειες είναι φανερές. Η φτώχεια σε όλο τον κόσμο, οι συνεχείς τοπικοί πόλεμοι, η καταστροφή του περιβάλλοντος, οι ασθένειες, οι μεταναστεύσεις μεγάλων ομάδων πληθυσμού κτλ., ακόμη και η κυκλοφοριακή συμφόρηση στις πόλεις αποδίδονται στη μεγάλη αύξηση του πληθυσμού. Η δυσαναλογία του πληθυσμού προς τα μέσα παραγωγής είναι τόσο μεγάλη που τα κοινωνικά κακά εμφανίζονται ως φυσιολογικά και αναγκαία.

Από την άλλη πλευρά, μπορεί κανείς να αντιτείνει ότι όλα τα κοινωνικά κακά που αναφέρονται πιο πάνω υπήρχαν και μάλιστα σε εντονότερο βαθμό και σε προηγούμενες εποχές, όταν ο πληθυσμός της Γης ήταν πολύ μικρότερος. Ακόμη ότι ο πλούτος που βρίσκεται στη διάθεση των ανθρώπων και γενικά η ποιότητα της ζωής έχουν βελτιωθεί και συνεπώς η αύξηση του πληθυσμού, τουλάχιστον σε αυτή τη χρονική στιγμή, δεν αποτελεί απειλή για το επίπεδο ζωής των ανθρώπων.

Αυτά και άλλα παρόμοια επιχειρήματα προβάλλονται από τις δύο πλευρές. Οι συζητήσεις αυτές είναι ενδιαφέρουσες, ατέρμονες και γενικά χωρίς πρακτικό αποτέλεσμα. Αυτό όμως δεν εμποδίζει τον κάθε πολίτη να έχει τη δική του άποψη. Σε μένα φαίνεται λογικό ότι, ανεξαρτήτως αν ο πληθυσμός έχει πλησιάσει ή υπερβεί το μέγεθος που οι πόροι της Γης μπορούν να υποστηρίξουν, η αύξηση του πληθυσμού δεν έχει κανένα ευεργετικό αποτέλεσμα στις συνθήκες διαβίωσής μας. Αντίθετα, πιστεύω ότι υπό ορισμένες προϋποθέσεις, η μείωση του πληθυσμού θα είχε θετικά αποτελέσματα. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο στις χώρες εκείνες στις οποίες ο πληθυσμός έχει υπερβεί (Κίνα) ή πλησιάζει το δισεκατομμύριο (Ινδία). Σε αυτές τις χώρες αλλά και σε πολλές άλλες η αύξηση του πληθυσμού ασκεί μεγάλη πίεση στα μέσα διατροφής και διαβίωσης. Ασφαλώς υπάρχουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης της ποιότητας ζωής των ανθρώπων που μπορεί να προέλθει από θεσμικές και οικονομικές αλλαγές. Έχω όμως την εντύπωση ότι οι τεράστιες δημογραφικές πιέσεις δυσχεραίνουν και ίσως αναιρούν αυτές τις αλλαγές.

Είναι πολύ πιθανόν στο μέλλον, όταν οι πληθυσμιακές πιέσεις γίνουν ακόμη πιο έντονες, να εμφανισθούν αυθόρμητα ή να δημιουργηθούν βάσει σχεδίου μηχανισμοί σταθεροποίησης ή μείωσης του πληθυσμού. Πάντως, αν εμείς δεν κάνουμε αυτό που πρέπει με τρόπο συστηματικό και ανώδυνο, θα το κάνει η φύση με τρόπο βίαιο και επώδυνο.

Θ. Λιανός, εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 24.10.1999

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α.   Να γίνει η περίληψη του κειμένου σε 90-110 λέξεις.        

(25 μονάδες)

Β1.  Χαρακτηρίστε με την ένδειξη Σωστό – Λάθος τις παρακάτω προτάσεις που αναφέρονται

        στα νοήματα του κειμένου:

-          Οι επιστήμονες στο παρελθόν είχαν ταύτιση απόψεων αναφορικά με τις επιπτώσεις του υπερπληθυσμού.

-          Οι φυσικοί πόροι κρίνονται επαρκείς για την κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών λόγω του υπερπληθυσμού.

-          Μια επίπτωση του υπερπληθυσμού είναι η φτώχεια στις χώρες του τρίτου κόσμου και όχι σε όλο τον κόσμο.

-          Η ανθρωπότητα γνωρίζει σήμερα λόγω του υπερπληθυσμού πρωτόγνωρες συνθήκες, όπως η καταστροφή της φύσης, η μετανάστευση, οι ασθένειες και άλλες.

-          Λύση για τον υπερπληθυσμό, κατά τον συγγραφέα, είναι η εμφάνιση στο μέλλον αυτόματων μηχανισμών σταθεροποίησης ή μείωσης του πληθυσμού.

(10 μονάδες)

Β2.  «Η φτώχεια σε όλο τον κόσμο, οι συνεχείς τοπικοί πόλεμοι, η καταστροφή του

        περιβάλλοντος, οι ασθένειες, οι μεταναστεύσεις μεγάλων ομάδων πληθυσμού κτλ.,

        ακόμη και η κυκλοφοριακή συμφόρηση στις πόλεις αποδίδονται στη μεγάλη αύξηση του

        πληθυσμού.»: Να εξηγήσετε το επικοινωνιακό αποτέλεσμα που επιτυγχάνει ο

        αρθρογράφος με την επιλογή του ασύνδετου σχήματος στην τρίτη παράγραφο του

        κειμένου.

(5 μονάδες)

Β3.   Να εντοπίσετε τα δομικά μέρη και τον τρόπο ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου του

         κειμένου.

(5 μονάδες)

Β4.   Να περιγράψετε τον τρόπο με τον οποίο επιτυγχάνεται η συνοχή και η συνεκτικότητα

         του κειμένου ανάμεσα στην τρίτη και την τέταρτη παράγραφο.

(5 μονάδες)

Β5.   α. Να γράψετε από μια αντώνυμη για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: ευνοούν,

             απαραβίαστα, καταστροφή, προβάλλονται, αναιρούν.

         β. Να γράψετε από μια συνώνυμη για κάθε μια από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

να ανακαλυφθούν, δυσαναλογία, αντιτείνει, υπερβεί, αυθόρμητα.

(10 μονάδες)

Γ.    Υποθέστε ότι συντάσσετε άρθρο στην ηλεκτρονική εφημερίδα του σχολείου σας για να

        ενημερώσετε και να ευαισθητοποιήσετε τους συμμαθητές σας για το παγκόσμιο

        πρόβλημα του υπερπληθυσμού. Προς αυτή την κατεύθυνση να αναζητήσετε τις

        επιπτώσεις που έχει ο υπερπληθυσμός σε διεθνές επίπεδο και να προτείνετε τρόπους για

        την αντιμετώπιση του φαινομένου, ιδίως στις χώρες του τρίτου κόσμου, όπου

        παρατηρείται.

(40 μονάδες)